Ραγάδα πρωκτού και φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους

Η ραγάδα πρωκτού να είναι μια οδυνηρή και επώδυνη κατάσταση που ταλαιπωρεί χιλιάδες ανθρώπους παγκοσμίως. Πρόκειται συνήθως για μικρές εκδορές στο επιθήλιο του πρωκτού που οδηγούν σε έντονη δυσφορία, αιμορραγία, ακόμη και αλλαγές στις συνήθειες της αφόδευσης. Ενώ υπάρχουν ποικίλες διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές, μια προσέγγιση που συχνά παραβλέπετε για τη διαχείριση της ραγάδας του πρωκτού είναι η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους. Σε αυτό το άρθρο, θα αναλυθεί εκτενώς ο ρόλος της φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους στη θεραπεία και τη διαχείριση της ραγάδας του πρωκτού, τα οφέλη της και πώς μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών που αντιμετωπίζουν αυτήν την πάθηση.

Τι είναι η ραγάδα του πρωκτού;

Η ραγάδα πρωκτού είναι ένα μικρό σκίσιμο (ρωγμή) που συμβαίνει στο εσωτερικό τμήμα του πρωκτού. Δημιουργεί συνήθως μία αρκετά επίπονη κατάσταση για τον ασθενή η οποία αυξάνεται κατά τη διάρκεια της αφόδευσης, αλλά και μετέπειτα, ενώ συχνά  σε πολλές περιπτώσεις συνυπάρχει αιμορραγία από το σημείο της ραγάδας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η ραγάδα πρωκτού προκαλείται κυρίως λόγω χρόνιας δυσκοιλιότητας ή επίμονης διάρροιας και μπορεί να παρουσιασθεί σε ανθρώπους όλου του ηλικιακού φάσματος.

Παραδοσιακές θεραπείες της ραγάδας του πρωκτού

Η παραδοσιακή προσέγγιση για τη διαχείριση της ραγάδας του πρωκτού έχει επικεντρωθεί κυρίως στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην προώθηση της επούλωσης. Οι κοινές θεραπείες περιλαμβάνουν:

• Αλλαγές στην διατροφή και στον τρόπο ζωής: Συχνά συνιστάται στους ασθενείς να κάνουν διατροφικές τροποποιήσεις όπως η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών προκειμένου να μαλακώσουν τα κόπρανα, να καταναλώνουν αρκετή ποσότητα υγρών ώστε να παραμείνουν ενυδατωμένοι και να αποφύγουν την καταπόνηση κατά τη διάρκεια των κενώσεων.
• Τοπικά φάρμακα: Οι κρέμες χωρίς ιατρική συνταγή ή συνταγογραφούμενες κρέμες που περιέχουν νιτρογλυκερίνη ή αναστολείς διαύλων ασβεστίου συνιστώνται για τη χαλάρωση των μυών του σφιγκτήρα του πρωκτού και τη βελτίωση της ροής του αίματος στην περιοχή.
• Μπάνιο με ζεστό νερό: Το ζεστό νερό στην πληγείσα περιοχή σε ζεστό νερό συμβάλλει στη μείωση του πόνου και στην προώθηση της επούλωσης.
• Ενέσεις αλλαντοτοξίνης: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενέσεις αλλαντοτοξίνης μπορεί να χρησιμοποιηθούν με σκοπό τη χαλάρωση των μυών του σφιγκτήρα του πρωκτού, μειώνοντας την περεταίρω πίεση στη περιοχή της ραγάδας  προάγοντας συγχρόνως την επούλωση.
• Χειρουργικές επεμβάσεις: Σε περίπτωση που αποτύχουν τα συντηρητικά μέτρα, πρέπει να ληφθούν υπόψη χειρουργικές επιλογές όπως η πλάγια εσωτερική σφιγκτηροτομή (κοπή τμήματος του πρωκτικού σφιγκτήρα μυός) είτε η θεραπεία με Laser, μια τεχνική αναίμακτη, ασφαλή και ανώδυνη, η οποία προσφέρει άμεσα αποτελέσματα στον ασθενή.

Ενώ αυτές οι θεραπείες μπορεί να είναι αποτελεσματικές για πολλούς ασθενείς, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να συνεχίσουν να εμφανίζουν συμπτώματα ή να έχουν δυσκολία στην επούλωση. Στην περίπτωση αυτή σύμφωνα με πολλές μελέτες ιδιαίτερα αποτελεσματική είναι η Φυσικοθεραπεία Πυελικού Εδάφους.

Ο ρόλος της Φυσικοθεραπείας του Πυελικού Εδάφους

Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους είναι ένας εξειδικευμένος κλάδος της φυσικοθεραπείας που εστιάζει στους μύες, τους συνδέσμους και τους συνδετικούς ιστούς στην περιοχή της πυέλου. Συχνά σχετίζεται με καταστάσεις όπως πυελικός πόνος, ακράτεια ούρων, ακράτεια κοπράνων και πρόπτωση πυελικών οργάνων. Ωστόσο, μπορεί επίσης να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη διαχείριση της ραγάδας του πρωκτού, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχει δυσλειτουργία  στην περιοχή του πυελικού εδάφους. Η φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους περιλαμβάνει:

• Εκτίμηση και αξιολόγηση: Ο εξειδικευμένος φυσιοθεραπευτής του πυελικού εδάφους ξεκινά με τη διεξαγωγή μιας ενδελεχούς αξιολόγησης με σκοπό τον εντοπισμό τυχόν υποκείμενων προβλημάτων του πυελικού εδάφους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την λήψη ενός ιατρικού ιστορικού, μια φυσική εξέταση, συζήτηση των συμπτωμάτων καθώς και τη χρήση της τεχνικής της  βιοανάδρασης και του υπερήχου πραγματικού χρόνου.
• Τεχνικές μυϊκής χαλάρωσης: Σε περιπτώσεις όπου οι μύες του πυελικού εδάφους είναι υπερτονικοί (υπερβολικά σφιγμένοι), ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής διδάσκει τεχνικές χαλάρωσης για την ανακούφιση της μυϊκής έντασης. Η μείωση του μυϊκού τόνου βελτιώνει τη ροή του αίματος στην περιοχή του πρωκτού και συμβάλλει στην επούλωση της ραγάδας.
• Βιοανάδραση: Η τεχνική της βιοανάδραση είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στη φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους. Βοηθά τους ασθενείς να αποκτήσουν επίγνωση και έλεγχο των μυών του πυελικού εδάφους τους, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να χαλαρώσουν και να συσπάσουν αυτούς τους μύες χωρίς να πραγματοποείται συνσύσπαση άλλων μυών. Η βιοανάδραση μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική σε άτομα που εμφανίζουν δυσλειτουργία των μυών του πυελικού εδάφους που συνυπάρχει ραγάδα του πρωκτού.
• Ο υπέρηχος πραγματικού χρόνου: Πρόκειται για ένα δημοφιλές εργαλείο για την αξιολόγηση και τη θεραπεία ποικίλων δυσλειτουργιών που εντοπίζονται στην περιοχή του πυελικού εδάφους και κατά συνέπεια και της ραγάδας που εντοπίζεται στην περιοχή του πρωκτου. Ειδικότερα, πρόκειται για μια μη επεμβατική τεχνική απεικόνισης που επιτρέπει την απεικόνιση των μυών και ιστών σε πραγματικό χρόνο, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τη λειτουργία και τη δομή της περιοχής του πυελικού εδάφους.
• Αλλαγές στην διατροφή: Ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής του πυελικού εδάφους παρέχει εκπαίδευση σχετικά με τις σωστές διατροφικές επιλογές και τις συνήθειες του εντέρου για την πρόληψη της καταπόνησης κατά τη διάρκεια των κενώσεων και κατά συνέπεια στην πρόληψη της υποτροπής της ραγάδας.
• Διαχείριση ουλώδους ιστού: Ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία της ραγάδας του πρωκτού, η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του ουλώδους ιστού και στην προώθηση της επούλωσης των ιστών.

Οφέλη της φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους στην αποκατάσταση της ραγάδας του πρωκτού.

Η ενσωμάτωση της φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους στο σχέδιο θεραπείας της ραγάδας πρωκτού προσφέρει πολλά βασικά οφέλη:

• Μη επεμβατική μέθοδος: Σε αντίθεση με τις χειρουργικές επεμβάσεις, η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους είναι μη επεμβατική και ενέχει ελάχιστους κινδύνους. Επικεντρώνεται στη βελτίωση της μυϊκής λειτουργίας και της υγείας των ιστών.
• Προσαρμοσμένη Προσέγγιση: Το πλάνο αποκατάστασης κάθε ασθενούς είναι εξατομικευμένο με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες του και τους υποκείμενους παράγοντες που συμβάλλουν στην ραγάδα του. Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχούς επούλωσης και ανακούφισης των συμπτωμάτων.
• Πρόληψη της υποτροπής: Αντιμετωπίζοντας τη δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους και διδάσκοντας τις σωστές συνήθειες του εντέρου, η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους βοηθά στη μείωση του κινδύνου υποτροπής της ραγάδας, παρέχοντας μακροπρόθεσμη ανακούφιση.
• Βελτίωση ποιότητα ζωής: Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους συχνά βιώνουν μειωμένο πόνο, βελτιωμένη λειτουργία του εντέρου καθώς και βελτιωμένη συνολική ποιότητα ζωής.
• Συντηρητική επιλογή: Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους αποτελεί μια συντηρητική θεραπευτική επιλογή που μπορεί να εξεταστεί πριν καταφύγουν οι ασθενείς σε πιο επεμβατικές διαδικασίες, παρέχοντας στους ασθενείς λιγότερο επιθετικές-επεμβατικές εναλλακτικές λύσεις.

Επιστημονική μελέτη

Πρόσφατα, ολοκληρώθηκε μια  μελέτη που αφορούσε την  πρωκτική ραγάδας και την συνύπαρξη δυσλειτουργίας στην περιχή του πυελικού εδάφους. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για η μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή που καταδεικνύει τα ευεργετικά αποτελέσματα της φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους (Pelvic Floor Physical Therapy-PFPT) στη βελτίωση του μυϊκού  τόνου στη λειτουργία των μυών του πυελικού εδάφους, στις βαθμολογίες πόνου-κλίμακα VAS, στην γρηγορότερη επούλωση της πρωκτική ραγάδας καθώς και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Στην μελέτη συμμετείχαν συνολικά 140 ασθενείς οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, στην ομάδα παρέμβασης που πραγματοποίησαν συνδυασμένη θεραπεία πυελικού εδάφους και έλαβαν πληροφορίες σχετικά με το πυελικό έδαφος και τα σχετικά συμπτώματα, εξηγήσεις σχετικά με την ανατομία και (παθο)φυσιολογία της αφόδευσης καθώς και θεραπεία με κρέμες και διατροφική αλλαγές  και στην ομάδα ελέγχου που πραγματοποίησαν θεραπεία μόνο με κρέμες και διατροφική αλλαγές. Σε παρακολούθηση 8 εβδομάδων, η ομάδα παρέμβασης είχε βελτιωθεί σημαντικά όσον αφορά τον σωματικό πόνο, την επούλωση της ραγάδας  καθώς και την γενικότερη ψυχική υγεία και το αποτέλεσμα παρέμεινε εμφανές και στις επόμενες 20 εβδομάδες. Ωστόσο, δεν βρέθηκε σημαντική βελτίωση στη μείωση του πόνου και στην γενική ψυχική υγεία στην ομάδα ελέγχου. Η βαθμολογία πόνου VAS μειώθηκε σημαντικά στην ομάδα που πραγματοποίησε φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους σε 8 εβδομάδες από την έναρξη. Σε παρακολούθηση 20 εβδομάδων, η βαθμολογία πόνου VAS στην ομάδα παρέμβασης μειώθηκε περαιτέρω και παρέμεινε σημαντική σε σύγκριση με την αρχική τιμή. Ακόμα, η ποιότητα  ζωής που μετρήθηκε με τον δείκτη αξιολόγησης RAND-36 βελτιώθηκε σημαντικά σε όλες τις διαστάσεις σε όλους τους ασθενείς που παρακολούθησαν πρόγραμμα 20 εβδομάδων. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης έδειξαν ότι η φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους  είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που πάσχουν από ραγάδα στην περιοχή του πρωκτού και φέρουν συγχρόνως κάποια δυσλειτουργία  στην περιοχή του πυελικού εδάφους.

Συμπερασματικά, η ραγάδα του πρωκτού να είναι μια επώδυνη και επίπονη κατάσταση, που επηρεάζει σημαντικά την γενική ευεξία του ατόμου. Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους με την αντιμετώπιση της υποκείμενης δυσλειτουργίας που εντοπίζεται στην περιοχή της πυέλου προσφέρει μια ολιστική και εξατομικευμένη προσέγγιση για τη διαχείριση της ραγάδας του πρωκτού. Μέσω τεχνικών μυϊκής χαλάρωσης, βιοανάδρασης, υπερήχου πραγματικού χρόνου εκπαίδευσης και διαχείρισης ουλώδους ιστού, οι ασθενείς μπορούν να βιώσουν σημαντική ανακούφιση από τον πόνο και την ενόχληση, ενώ παράλληλα μειώνουν τον κίνδυνο υποτροπής της ραγάδας. Ως μη επεμβατική και συντηρητική θεραπευτική επιλογή, η φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους  θεωρείται πολύτιμη προσθήκη στην φαρέτρα των θεραπειών για την ραγάδα του πρωκτού , παρέχοντας στους ασθενείς μια πορεία προς την επούλωση και τη βελτίωση της ευεξίας.

Η Φυσικοθεραπεία Πυελικού εδάφους μπορεί να πραγματοποιηθεί ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενή είτε κατ΄οίκον έιτε στην Κλινική Laser Surgery όπου λειτουργεί εξειδικευμένο τμήμα φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους. Στο πρότυπο τμήμα φυσικοθεραπείας εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως, η ηλεκτροθεραπεία, η βιοανάδραση (biofeedback) και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Laser Surgery βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.