Ακράτεια κοπράνων
Ακράτεια κοπράνων: Ενημερωθείτε για τρόπους θεραπείας και αντιμετώπισης της πάθησης
Η πύελος ή λεκάνη είναι μια οστέινη δομή στη βάση της σπονδυλικής στήλης, η οποία αποτελείται μπροστά και στα πλάγια από τα ανώνυμα οστά και πίσω από το ιερό οστό και τον κόκκυγα. Τα τρία αυτά οστά συνδέονται μεταξύ τους και σχηματίζουν την πυελική κοιλότητα. Μέσα στην πυελική κοιλότητα περιέχονται σύνδεσμοι, μύες, περιτονίες και σπλάχνα. Η σημασία της είναι μεγάλη καθώς αφενός προστατεύει ζωτικής σημασίας όργανα, σπλάχνα (όπως το ορθό, τα γεννητικά όργανα και την ουρήθρα) και αφετέρου συμμετέχει στις σημαντικές λειτουργίες της στήριξης των ενδοκοιλιακών οργάνων, της ορθοπρωκτικής εγκράτειας, της κένωσης και της σεξουαλικής λειτουργίας.
Η πλήρωση-διάταση του ορθού με κόπρανα και κατά συνέπεια η επιθυμία για αφόδευση εμφανίζεται όταν η πίεση στο ορθό φτάσει μεταξύ 25-30 mmHg. Εκεί θα διεγερθεί το αντανακλαστικό αναστολής των σφιγκτήρων του πρωκτού και του ηβοορθικού μυός και σε συνδυασμό με εντολή από τα ανώτερα εγκεφαλικά κέντρα θα επέλθει εξώθηση του περιεχομένου του ορθού από τον πρωκτό. Σε ενδεχόμενη αδυναμία ή χαλάρωση των μυών και των συνδέσμων του πυελικού εδάφους, εντοπίζεται αδυναμία συγκράτησης των κοπράνων με αποτέλεσμα την ακράτεια. Με τον όρο ακράτεια κοπράνων ορίζεται μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ακούσια απώλεια ελέγχου του εντερικού περιεχομένου (αερίων, υγρών ή στερεών κοπράνων) .
Πρόκειται για μια κατάσταση ιδιαίτερα ενοχλητική που οδηγεί σοβαρές ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ανασφάλεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απομόνωση, θυμό, απογοήτευση και κατάθλιψη. Τα αρνητικά αυτά συναισθήματα οδηγούν πολύ συχνά τους ασθενείς σε αυτοπεριορισμό στο σπίτι, αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα, συχνές απουσίες από την εργασία, αποφυγή κοινωνικών συναναστροφών, με αποτέλεσμα την ψυχική και κοινωνική απομόνωση, υποβαθμίζοντας αισθητά την ποιότητα ζωής τους.
Πιο συγκεκριμένα είναι ένα κοινό πρόβλημα που επηρεάζει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους και τις γυναίκες που έχουν γεννήσει. Ένα μεγάλο ποσοστό την αντιμετωπίζει προσωρινά, εύκολα και άμεσα με πάνες. Για πρακτικούς λόγους, η ακράτεια κοπράνων διακρίνεται σε 2 κατηγορίες, την μικρή (μερική ή ήπια) ή την μεγάλη (πλήρη ή σοβαρή). Μικρή ακράτεια ορίζεται η απώλεια ελέγχου των αερίων με κάποια ρύπανση των εσωρούχων, ενώ ως μεγάλη η ανικανότητα ελέγχου κοπράνων φυσιολογικής σύστασης.
Τα αίτια της ακράτειας κοπράνων
Τα αίτια της ακράτειας κοπράνων είναι πολλαπλά. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν:
- Δυσλειτουργία του έσω σφιγκτήρα σε συνδυασμό με εξασθένηση του έξω σφιγκτήρα και του ηβοορθικού μυός
- Δυσλειτουργία του έσω σφιγκτήρα σε συνδυασμό με αιμορροϊδεκτομή
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Εκφυλιστικές βλάβες του έσω σφιγκτήρα
- Δυσλειτουργία του έξω σφιγκτήρα και του ηβοορθικού μυός
- Μειωμένη χωρητικότητα και διασημότητα του ορθού
- Ο όγκος και η σύσταση των κοπράνων
- Το χαμηλό επίπεδο οιστρογόνων στα νεύρα, στους μυς και τους συνδέσμους του πυελικού εδάφους
Διάγνωση και θεραπεία της ακράτειας κοπράνων
Η διάγνωση των ασθενών με ακράτεια κοπράνων μπορεί να επιτευχθεί με την λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση και τον εργαστηριακό έλεγχο. Ειδικότερα, μέσα από την λεπτομερή και ακριβή λήψη ιστορικού, την καλή κλινική εξέταση και την χρήση ειδικών συστημάτων ταξινόμησης της ακράτειας, ο κλινικός ιατρός μπορεί να επιλέξει την διεξαγωγή ειδικών εξετάσεων μελέτης της ακράτειας. Οι ειδικές αυτές εξετάσεις συνεισφέρουν σημαντικά στην ακριβή διάγνωση της αιτίας της ακράτειας κοπράνων καθώς, στον καθορισμό της βαρύτητάς της και στην πρόγνωση της.
Η θεραπεία στην πλειονότητα των περιπτώσεων που λαμβάνει ο ασθενής είναι συντηρητική με εξαίρεση κάποιες πολύ σοβαρές περιπτώσεις ακράτειας (π.χ. σοβαρή κάκωση σφιγκτήρων, φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, καρκίνος, πρόπτωση του ορθού) όπου λαμβάνει χώρα κάποια χειρουργική επέμβαση ανάλογα με την υποκείμενη πάθηση.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει την φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους,τη διαιτολογική-διατροφική αγωγή (αύξηση πρόληψης φυτικών ινών) καθώς και την φαρμακευτική αγωγή (χορήγηση αντιδιαρροϊκών φαρμάκων όπως η λοπεραμίδη).
Για να ρωτήσετε για το πρόβλημά σας ή για να κλείσετε ραντεβού με τον
Εξειδικευμένο Φυσικοθεραπευτή Αντώνιο Ν. Αδρασκέλα καλλέστε μας
Φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους κατά της ακράτειας κοπράνων
Η φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους είναι μια μη επεμβατική, μη χειρουργική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ακράτειας κοπράνων. Στοχεύει στη βελτίωση της δύναμης, του συντονισμού και της αντοχής των μυών που υποστηρίζουν τα πυελικά όργανα και ελέγχουν τη λειτουργία του εντέρου και της ουροδόχου κύστης. Η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση του πυελικού εδάφους μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από φυσιοθεραπευτή που ειδικεύεται στην αποκατάσταση των δυσλειτουργιών του πυελικού εδάφους.
Η φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση της ακράτειας κοπράνων περιλαμβάνει τις ασκήσεις επανεκπαίδευσης του πυελικού εδάφους, την βιοανάδραση (biofeedback), στην οποία περιλαμβάνεται και η εκπαίδευση με την χρήση ενδοορθικού μπαλονιού, την επανεκπαίδευση του εντέρου, τον ηλεκτρικό ερεθισμό, τον υπερήχο πραγματικού χρόνου αλλά και η πιο σύγχρονη μέθοδος της εξωσωματικής μαγνητικής διέγερσης.
Οι ασκήσεις επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικούε εδάφους (ασκήσεις Kegel) είναι ένας απλός και αποτελεσματικός τρόπος για την ενίσχυση των μυών του πυελικού εδάφους. Οι ασκήσεις αυτές περιλαμβάνουν συστολή και χαλάρωση των μυών που ελέγχουν τα ούρα και τις κινήσεις του εντέρου. Οι ασκήσεις Kegel μπορούν να πραγματοποιηθούν οπουδήποτε, ανά πάσα στιγμή και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές σύμφωνα με πολλές μελέτες σε άτομα με ήπια έως μέτρια ακράτεια κοπράνων. Οι ασκήσεις περιλαμβάνουν σύσφιξη των μυών του πυελικού εδάφους σαν να παρεμποδίζεται η ροή των ούρων, των κοπράνων η των αερίων. Οι μύες θα πρέπει να διατηρούνται σε σύσπαση για αρκετά δευτερόλεπτα πριν απελευθερωθούν. Με το πέρας των θεραπειών, οι μύες γίνονται πιο δυνατοί και πιο ανθεκτικοί σε ακούσιες συσπάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε ακράτεια. Καθοριστικός παράγοντας ορθής εκτέλεσης των ασκήσεων αυτών διαδραματίζει η καθοδήγηση του ασθενή από έναν εξειδικευμένο στην αποκατάσταση δυσλειτουργιών φυσικοθεραπευτή, ο οποίος μαθαίνει των ασθενή πως να συσπά μόνο τους συγκεκριμένους μυς, διαμορφώνοντας ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε ασθενή.
Τεχνικές αντιμετώπισης της ακράτειας κοπράνων
Η βιοανάδραση αποτελεί μια τεχνική που βοηθά τα άτομα να μάθουν να ελέγχουν τους μύες που υποστηρίζουν τη λειτουργία του εντέρου και της ουροδόχου κύστης. Η βιοανάδραση περιλαμβάνει τη χρήση αισθητήρων που τοποθετούνται στους μύες του πυελικού εδάφους. Αυτοί οι αισθητήρες ανιχνεύουν την ηλεκτρική δραστηριότητα των μυών παρέχοντας οπτική και ακουστική ανατροφοδότηση στον ασθενή. Αυτή η ανατροφοδότηση βοηθά τους ασθενείς να ελέγχουν και να συσπούν τους σωστούς μειώνοντας έτσι τα επεισόδια ακράτειας κοπράνων.
Η ηλεκτρική διέγερση είναι μια μη επεμβατική θεραπευτική τεχνική ιδιαίτερα αποτελεσματική για την ακράτεια κοπράνων . Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος χαμηλής συχνότητας για την ενδυνάμωση των μυών που είναι υπεύθυνοι για τον έλεγχο της εγκράτειας. Η ηλεκτρική διέγερση πραγματοποιείται μέσω ενός μικρού ηλεκτροδίου που εισάγεται στον πρωκτό. Οι ηλεκτρικές ώσεις βοηθούν στην ενδυνάμωση των μυών και στη βελτίωση του συντονισμού τους, οδηγώντας σε βελτιωμένο έλεγχο του εντέρου και λιγότερα περιστατικά ακράτειας. Αυτή η θεραπεία χρησιμοποιείται συχνά σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες, όπως ασκήσεις πυελικού εδάφους (ασκήσεις Kegel) και διατροφικές αλλαγές, για να παρέχει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη διαχείριση της ακράτειας κοπράνων.
Η εξωσωματική μαγνητική διέγερση είναι μια μη επεμβατική και πολλά υποσχόμενη θεραπεία για ασθενείς με ακράτεια κοπράνων. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση ενός μαγνητικού πεδίου με σκοπό την ενδυνάμωση των μυών που είναι υπεύθυνοι για τον έλεγχο της εγκράτειας, βελτιώνοντας τη δύναμη και τον συντονισμό αυτών των μυών, η θεραπεία με εξωσωματική μαγνητική διέγερση μπορεί να μειώσει σημαντικά τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των επεισοδίων ακράτειας. Επιπρόσθετα, πρόκειται για μια θεραπεία ανώδυνη, χωρίς να χρειάζεται ο ασθενής να αφαιρεί τα ρούχα του και, καθιστώντας την μια ασφαλή και ελκυστική επιλογή για ασθενείς που δεν έχουν ανταποκριθεί καλά σε άλλες θεραπείες.
Η χρήση υπερήχου πραγματικού χρόνου αποτελεί μια μη επεμβατική θεραπευτική επιλογή για την ακράτεια κοπράνων καθώς ο ασθενής μπορεί σε πραγματικό χρόνο να παρακολουθεί την κινητικότητα των μυών του πυελικού του εδάφους. Η θεραπεία συνήθως χορηγείται σε μια σειρά συνεδριών και οι ασθενείς μπορεί να αρχίσουν να βλέπουν βελτιώσεις στα συμπτώματά τους μετά από λίγες μόνο θεραπείες. Στόχος του υπερήχου πραγματικού χρόνου είναι η βελτίωση της δύναμης και του συντονισμού των μυών του πυελικού εδάφους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερο έλεγχο των κινήσεων του εντέρου και σε μείωση των επεισοδίων ακράτειας. Η θεραπεία με υπερήχους είναι γενικά καλά ανεκτή και έχει λίγες παρενέργειες, καθιστώντας την μια ασφαλή και ελκυστική επιλογή για όλους τους ασθενείς.
Η ενσωμάτωση της επανεκπαίδευσης του εντέρου στο πρόγραμμα αποκατάστασης είναι ζωτικής σημασίας για τους ασθενείς με ακράτεια κοπράνων. Πρόκειται για μια τεχνική που πραγματοποιείται σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες μεθόδους της φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους παρέχοντας έτσι στον ασθενή τα βέλτιστα δυνατά θεραπευτικά οφέλη. Η επανεκπαίδευση του εντέρου μπορεί να περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές πτυχές. Η εστίαση στις τροποποιήσεις του τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένων των οδηγιών για τη βέλτιστη πρόσληψη υγρών και ορισμένων διατροφικών προσαρμογών είναι ιδιαίτερα σημαντική σε ορισμένες κατηγορίες ασθενών. Οι ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και ακράτεια κοπράνων για παράδειγμα, συχνά διαπιστώνουν ότι η ρύθμιση των γαλακτοκομικών, της γλουτένης και των φυτικών ινών σε συνδυασμό με την φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους επιφέρει άμεσα αποτελέσματα στο πρόβλημα τους καθώς τα επεισόδια ακράτειας εξαλείφονται. Γενικά συνιστάται σε όλους τους ασθενείς με ακράτεια κοπράνων να αυξάνουν την πρόσληψη φυτικών ινών καθώς η συμπλήρωση φυτικών ινών μειώνει σημαντικά το ποσοστό των επεισοδίων ακράτειας. Η τροποποίηση της συμπεριφοράς περιλαμβάνει την δημιουργία προγραμματισμένων κενώσεων του εντέρου καθώς και συγκεκριμένο χρόνο αφόδευσης με σκοπό τον περιορισμό των επεισοδίων ακράτειας. Ακόμα, ο εξειδικευμένος στην αποκατάσταση δυσλειτουργιών του πυελικού εδάφους φυσικοθεραπευτής διδάσκει τεχνικές με σκοπό την μείωση της καταπόνησης καθώς και την εφαρμογή ορθής στάσης κατά την διάρκεια της αφόδευσης. Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις συνίσταται η μείωση βάρους, καθώς η παχυσαρκία είναι ένας καλά τεκμηριωμένος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη ακράτειας κοπράνων.
Συμπερασματικά, η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους αποτελεί θεραπεία πρώτης γραμμής για την αποκατάσταση της ακράτειας κοπράνων. Ειδικότερα, μετά την κατάλληλη διαγνωστική προσέγγιση θα πρέπει να ξεκινήσει η εφαρμογή των φυσικοθεραπευτικών τεχνικών, είτε με το χέρι, είτε με τον αντίστοιχο εξοπλισμό προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα κινητικά και τα αισθητικά προβλήματα του σφιγκτηριακού μηχανισμού καθώς και τα προβλήματα του νευρομυϊκού συντονισμού που προκαλεί η συγκεκριμένη διαταραχή.
Η Φυσικοθεραπεία Πυελικού εδάφους μπορεί να πραγματοποιηθεί ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενή είτε κατ΄οίκον έιτε στην Κλινική Laser Surgery όπου λειτουργεί εξειδικευμένο τμήμα φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους. Στο πρότυπο τμήμα φυσικοθεραπείας εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως, η ηλεκτροθεραπεία, η βιοανάδραση (biofeedback), η εξωσωματική μαγνητική διέγερση, ο υπέρχος πραγματικού χρόνου, τα κρουστικά κύματα και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Laser Surgery βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.