Χρόνια Προστατίτιδα: Φυσικοθεραπεία του Πυελικού εδάφους

Η χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα ή σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους (Chronic Pelvic Pain Syndrome – CPPS), αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές προστατίτιδας, με πολυπαραγοντική αιτιολογία και σύνθετο παθογενετικό μηχανισμό. Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους (PFPT-Pelvic Floor Physical Therapy) αναδεικνύεται ως μια πολλά υποσχόμενη μέθοδος θεραπείας της χρόνιας προστατίτιδας μη βακτηριακής μορφής. Το συγκεκριμένο άρθρο, εστιάζει και εξετάζει τις θεωρητικές βάσεις και τις τεχνικές της φυσικοθεραπείας στην αντιμετώπιση του χρόνιου πυελικού άλγους.

Η χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα (κατηγορία III προστατίτιδας κατά NIH) χαρακτηρίζεται από χρόνιο πυελικό άλγος διάρκειας άνω των τριών μηνών, χωρίς τεκμηριωμένη παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών. Παρά τα κοινά συμπτώματα με άλλες μορφές προστατίτιδας, όπως η δυσουρία και η δυσφορία στην περιγεννητική περιοχή, δεν υπάρχει ένδειξη λοίμωξης ή φλεγμονής.

Η φύση της νόσου θεωρείται πολυπαραγοντική: ποικίλοι ψυχογενείς παράγοντες, μια υποκείμενη μυοσκελετική δυσλειτουργία, δυσλειτουργίες στην περιοχήτου πυελικού εδάφους, η σπλαχνική υπερευαισθησία και η κεντρική ευαισθητοποίηση φαίνεται να είναι παράγοντες που συμβάλλουν στην παθογένεση. Η φυσικοθεραπεία, και ειδικότερα οι τεχνικές αποκατάστασης του πυελικού εδάφους, στοχεύει στην αντιμετώπιση των μυοπεριτονιακών δυσλειτουργιών και της μυϊκής υπερτονίας, προσφέροντας μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση.

• Παθοφυσιολογία του χρόνιου πυελικού άλγους και ο ρόλος του πυελικού εδάφους.

Το πυελικό έδαφος αποτελείται από ένα σύνθετο πλέγμα μυών, συνδέσμων και νευρικών δομών που υποστηρίζουν τα πυελικά όργανα και ελέγχουν τις λειτουργίες, όπως η ούρηση, η αφόδευση και η σεξουαλική δραστηριότητα. Στο χρόνιο πυελικό άλγος, παρατηρείται αυξημένος μυϊκός τόνος (υπερτονία) σε συγκεκριμένους μυς (όπως ο ανελκτήρας του πρωκτού), καθώς και μυοπεριτονιακά σημεία πυροδότησης πόνου (trigger points) ,τα οποία μπορούν να προκαλέσουν αναφερόμενο άλγος σε περιοχές ,όπως ο προστάτης, το περίνεο ή το πέος.

Η μυϊκή υπερδραστηριότητα οδηγεί σε κακή αιμάτωση και ισχαιμία, συμβάλλοντας στην αύξηση του πόνου. Ταυτόχρονα, η κεντρική ευαισθητοποίηση και η σωματο-σπλαχνική αντανακλαστική δραστηριότητα, καθιστούν τη διαχείριση πιο πολύπλοκη. Οι μυοσκελετικές αυτές δυσλειτουργίες καθιστούν τη φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, όχι απλώς υποστηρικτική, αλλά καίριας σημασίας.

• Φυσικοθεραπευτικές τεχνικές στο πυελικό έδαφος.

Αρχικά, πραγματοποιείται μια λεπτομερειακή λήψη ιατρικού ιστορικού του ασθενή και ακολουθεί μια ενδελεχής φυσική εξέταση. Έπειτα, πραγματοποιείται ο σχεδιασμός ενός εξατομικευμένου πλάνου αποκατάστασης, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε ασθενή. Οι βασικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο πλάνο αποκατάστασης περιλαμβάνουν:

1. Εκμάθηση διαφραγματικής αναπνοής: Η μέθοδος αυτή συμβάλλει στην μείωση του μυϊκού τόνου των μυών του πυελικού εδάφους και στην προώθηση της χαλάρωσης. Η τακτική πρακτική της διαφραγματικής αναπνοής μπορεί να μειώσει την τάση των μυών, να μειώσει τα επίπεδα στρες και να ανακουφίσει τον πόνο που σχετίζεται με τον χρόνιο πυελικό άλγος.
2. Βιοανάδραση: Η μέθοδος της βιοανάδρασης βοηθά τους ασθενείς να αποκτήσουν καλύτερη επίγνωση και έλεγχο των μυών του πυελικού εδάφους χρησιμοποιώντας αισθητήρες για την παρακολούθηση της μυϊκής δραστηριότητας και την παροχή ανατροφοδότησης σε πραγματικό χρόνο. Ακόμα, βοηθά τους ασθενείς να αναγνωρίσουν και να διορθώσουν ποικίλες ανισορροπίες, που ενδέχεται να εντοπίζονται στην περιοχή του πυελικού εδάφους, βελτιώνοντας τη μυϊκή χαλάρωση και τον συντονισμό, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο τον πόνο.
3. Ηλεκτρική διέγερση: Η ηλεκτρική διέγερση περιλαμβάνει τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος, με σκοπό τη μείωση του μυϊκού σπασμού και του πόνου. Η ηλεκτρική διέγερση μπορεί να μειώσει σημαντικά τον πόνο και να βελτιώσει τη μυϊκή λειτουργία, ιδιαίτερα για ασθενείς με σοβαρό μυϊκό σπασμό και χρόνιο πόνο. Πολλές φορές, μάλιστα, με σκοπό την βέλτιστη αποκατάσταση και μείωση του πόνου, χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την μέθοδο της βιοανάδρασης και των ασκήσεων επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους.
4. Εξωσωματική μαγνητική διέγερση: Η εξωσωματική μαγνητική διέγερση αποτελεί μια καινοτόμα μέθοδο που χρησιμοποιεί ένα μαγνητικό πεδίο, με σκοπό τη βελτίωση της ροής του αίματος στον προστάτη αδένα. Η εξωσωματική μαγνητική διέγερση περιλαμβάνει την τοποθέτηση ενός μαγνητικού πηνίου κοντά στην περιοχή της πυέλου, χωρίς να χρειάζεται ο ασθενής να αφαιρέσει τα ρούχα του. Επιπρόσθετα, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον πόνο και να βελτιώσει τα συμπτώματα του ουροποιητικού συστήματος σε ασθενείς με χρόνια προστατίτιδα. Συνήθως, οι ασθενείς υποβάλλονται σε 6-8  συνεδρίες, η καθεμία διάρκειας 20-30 λεπτών. Η θεραπεία είναι ανώδυνη και δεν απαιτεί χρόνο αποθεραπείας.
5. Κρουστικά κύματα: Τα κρουστικά κύματα είναι ακουστικοί παλμοί υψηλής ενέργειας που χρησιμοποιούνται σε ιατρικές θεραπείες για την προώθηση της επούλωσης και την ανακούφιση από τον πόνο. Η τεχνολογία αυτή έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς στη θεραπεία της χρόνιας προστατίτιδας. Τα κρουστικά κύματα διεγείρουν την κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή του προστάτη, προωθώντας τη φυσική διαδικασία επούλωσης. Ακόμα, η ενέργεια των κυμάτων βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και του πόνου, καθιστώντας την περιοχή πιο υγιή. Συγχρόνως, ενισχύεται η αναγέννηση των προσβεβλημένων ιστών, βελτιώνοντας τη λειτουργία του προστάτη.
6. Υπερηχογράφημα σε πραγματικό χρόνο: Ο υπέρηχος σε πραγματικό χρόνο  χρησιμοποιείται, τόσο ως διαγνωστικό εργαλείο όσο και ως μηχανισμός ανατροφοδότησης κατά τη διάρκεια της θεραπείας, παρέχοντας οπτική ανατροφοδότηση για τη μυϊκή δραστηριότητα των μυών του πυελικού εδάφους. Όταν συνδυάζεται με τεχνικές φυσικοθεραπείας, όπως οι χειροπρακτικές τεχνικές (manual therapy), ο υπέρηχος σε πραγματικό χρόνο αποτελεί ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τη διαχείριση των συμπτωμάτων του χρόνιου πυελικού άλγους.
7. Ειδικές διατάσεις: Οι ειδικές διατάσεις είναι απαραίτητες στην καταπολέμηση του χρόνιου πυελικού πόνου και κατά συνέπεια της χρόνιας προστατίτιδας, στοχεύοντας τους μύες γύρω από τη λεκάνη, τους γοφούς και το κάτω μέρος της πλάτης. Κύριος σκοπός των διατάσεων είναι η  μείωση του μυϊκού τόνου των μυών αλλά και η βελτίωση της ευλυγισίας. Οι διατάσεις συμβάλλουν στην επιμήκυνση και τη χαλάρωση των μυών, καθώς μειώνουν τον σπασμό και βελτιώνουν την κινητικότητα. Οι ασθενείς εκπαιδεύονται με την βοήθεια του εξειδικευμένου στην αποκατάσταση δυσλειτουργιών του πυελικού εδάφους φυσικοθεραπευτή στην ορθή εκτέλεση των συγκεκριμένων διατάσεων, διασφαλίζοντας την κατάλληλη τεχνική για την πρόληψη πιθανών τραυματισμών.
8.  Μυοπεριτονιακή απελευθέρωση: Με τη χρήση ειδικών τεχνικών και εργαλείων, γίνεται απελευθέρωση των σημείων πυροδότησης πόνου (trigger points) στους μυς του πυελικού εδάφους, μειώνοντας άμεσα τον πόνο.

Συμπερασματικά,

Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους αποτελεί έναν βασικό πυλώνα στην αντιμετώπιση της χρόνιας μη βακτηριακής προστατίτιδας. Ως μη φαρμακευτική προσέγγιση, προσφέρει σημαντική ανακούφιση στους ασθενείς που αντιμετωπίζουν χρόνιο πυελικό άλγος, ιδιαίτερα όταν ενσωματώνεται σε ένα πολυεπιστημονικό θεραπευτικό πρωτόκολλο.

Η Φυσικοθεραπεία Πυελικού εδάφους μπορεί να πραγματοποιηθεί ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενή είτε κατ΄οίκον είτε στην Κλινική Laser Surgery ,όπου λειτουργεί εξειδικευμένο τμήμα φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους. Στο πρότυπο τμήμα φυσικοθεραπείας εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως, η ηλεκτροθεραπεία, η βιοανάδραση (biofeedback), η εξωσωματική μαγνητική διέγερση, ο υπέρηχος πραγματικού χρόνου, τα κρουστικά κύματα και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Laser Surgery βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.