Πόνος στο περίνεο: φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους

Ο περινεϊκός πόνος είναι μια κατάσταση που επηρεάζει πολλά άτομα όλων των ηλικιών, ανεξαρτήτως φύλου. Με τον όρο «περίνεο» εννοούμε την ανατομική περιοχή μεταξύ του πρωκτού και των γεννητικών οργάνων. Πιο συγκεκριμένα,  πρόκειται για μια ανατομική δομή, η οποία  διαδραματίζει  καθοριστικό ρόλο στο μυοσκελετικό και στο ουρογεννητικό σύστημα του σώματος. Ο πόνος σε αυτή την περιοχή μπορεί να προκύψει από διάφορες αιτίες και να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ατόμου. Η φυσιοθεραπεία του πυελικού εδάφους έχει αναδειχθεί ως μια αποτελεσματική παρέμβαση για τη διαχείριση του πόνου του περινέου και την αποκατάσταση της φυσιολογικής του λειτουργίας.

Τι είναι ο περινεϊκός πόνος;

Ο περινεϊκός πόνος αναφέρεται στην ενόχληση ή τον πόνο που εντοπίζεται στην ανατομική περιοχή του περινέου. Ενδέχεται να κυμαίνεται από ήπιο ερεθισμό έως σοβαρό, χρόνιο πόνο που διαταράσσει τις καθημερινές δραστηριότητες των ατόμων. Ενώ ο περινεϊκός πόνος μπορεί να εμφανιστεί τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, οι αιτίες, τα συμπτώματα και οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να διαφέρουν.

Τα κοινά συμπτώματα του περινεϊκού πόνου περιλαμβάνουν:

• Πόνος ή αίσθημα καύσου στην περιοχή του περινέου.

• Αιχμηρός ή έντονος πόνος κατά τη διάρκεια ορισμένων δραστηριοτήτων, όπως το κάθισμα ή η σεξουαλική επαφή.

• Δυσκολία στην ούρηση ή τις κινήσεις του εντέρου.

• Αίσθημα βάρους ή πίεσης στην περιοχή της πυέλου.

Πρόκειται για μια κατάσταση , η οποία μπορεί να είναι οξεία, να διαρκεί μερικές ημέρες έως εβδομάδες, ή ακόμα και χρόνια. Ο χρόνιος περινεϊκός πόνος συχνά εμπίπτει στην κατηγορία του συνδρόμου χρόνιου πυελικού πόνου (CPPS-Chronic Pelvic Pain Syndrome).

Ποιες είναι οι αιτίες περινεϊκού πόνου?

Ο περινεϊκός πόνος μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως:

• Τραύμα που σχετίζεται με τον τοκετό: Σε πολλές γυναίκες μπορεί να εμφανιστεί πόνος στο περίνεο μετά τον κολπικό τοκετό, δημιουργώντας σε πολλές περιπτώσεις επιπλοκές, όπως δυσλειτουργίες στην περιοχή του πυελικού εδάφους και πόνο στην σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία).

• Δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους: Οι μύες του πυελικού εδάφους υποστηρίζουν την ουροδόχο κύστη, το έντερο και τα αναπαραγωγικά όργανα. Οι υπερδραστήριοι ή σφιγμένοι μύες του πυελικού εδάφους μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην ανατομική περιοχή του περινέου.

• Προστατίτιδα: Στους άνδρες, η φλεγμονή του αδένα του προστάτη (προστατίτιδα) είναι μια κοινή αιτία πόνου στο περίνεο. Η χρόνια προστατίτιδα ή το σύνδρομο χρόνιου πυελικού πόνου μπορεί να οδηγήσει σε επίμονη δυσφορία στο περίνεο.

• Νευραλγία: Το πνευμονογαστρικό νεύρο, το οποίο διατρέχει το περίνεο, μπορεί να ερεθιστεί ή να συμπιεστεί, οδηγώντας  πολλές φορές σε δυσφορία στην συγκεκριμένη περιοχή.

• Μεταχειρουργικός πόνος: Πολλά άτομα αναπτύσσουν πόνο στο περίνεο μετά από χειρουργικές επεμβάσεις ,όπως προστατεκτομή, υστερεκτομή ή άλλες πυελικές επεμβάσεις.

• Ποικίλες λοιμώξεις και φλεγμονές: Καταστάσεις, όπως λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (ουρολοιμώξεις), σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΝ) ή άλλες φλεγμονώδεις καταστάσεις μπορούν να συμβάλουν στον πόνο του περινέου.

• Άλλοι παράγοντες: Το στρες και ορισμένες ιατρικές παθήσεις ,όπως η ενδομητρίωση ή η διάμεση κυστίτιδα μπορεί επίσης να συνδέονται με τον περινεϊκό πόνο.

Ποιος είναι ρόλος της φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους?

Η φυσιοθεραπεία του πυελικού εδάφους έχει αναγνωριστεί ως ακρογωνιαίος λίθος στη διαχείριση του περινεϊκού πόνου. Πρόκειται για μια εξειδικευμένη μορφή φυσικοθεραπείας , η οποία εστιάζει στους μύες, τους συνδέσμους και τους συνδετικούς ιστούς του πυελικού εδάφους. Αντιμετωπίζοντας τη δυσλειτουργία σε αυτήν την περιοχή, οι εξειδικευμένοι φυσικοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου, στην βελτίωση της λειτουργίας, καθώς και της συνολικής ποιότητας ζωής.

Πως πραγματοποιείται  η αξιολόγηση στην φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους?

Ο εξειδικευμένος φυσιοθεραπευτής του πυελικού εδάφους ξεκινά με μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση για τον εντοπισμό της βασικής αιτίας του πόνου. Αυτή η διαδικασία συνήθως περιλαμβάνει:

• Λήψη αναλυτικού ιατρικού ιστορικού: Κατανόηση των συμπτωμάτων, του τρόπου ζωής και των πιθανών συννοσηροτήτων του ασθενούς.

• Λεπτομερής φυσική εξέταση: Περιλαμβάνει μια εξωτερική και εσωτερική εκτίμηση για την αξιολόγηση του μυϊκού τόνου, της δύναμης και των σημείων ενεργοποίησης στην περιοχή του πυελικού έδαφους.

• Λειτουργική αξιολόγηση: Αξιολόγηση ,δηλαδή, του τρόπου με τον οποίο το πυελικό έδαφος αλληλεπιδρά με τις γύρω δομές κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπως το περπάτημα, το κάθισμα ή η εκτέλεση συγκεκριμένων κινήσεων.

Θεραπευτικές προσεγγίσεις

Έτσι, με βάση την ενδελεχή αξιολόγηση που έχει προηγηθεί, ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής θα σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πλάνο χρησιμοποιώντας μια ποικιλία τεχνικών με σκοπό  την αντιμετώπιση του περινεϊκού πόνου.  Οι τεχνικές περιλαμβάνουν:

• Χειροπρακτική προσέγγιση: Οι πρακτικές τεχνικές, όπως η μυοπεριτονιακή απελευθέρωση, η θεραπεία  σημείου ενεργοποίησης και η κινητοποίηση μαλακών ιστών, μπορούν να βοηθήσουν στη χαλάρωση των τεταμένων  μυών και στην απελευθέρωση των συμφύσεων που πιθανόν έχουν δημιουργηθεί στην περιοχή του πυελικού εδάφους.

• Επανεκπαίδευση των  μυών του πυελικού εδάφους: Η ενδυνάμωση ή η χαλάρωση των μυών του πυελικού εδάφους, ανάλογα με την δυσλειτουργία που υπάρχει, είναι μια βασική πτυχή της θεραπείας. Ασκήσεις, όπως οι ασκήσεις  Kegels, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση του μυϊκού ελέγχου.

• Βιοανάδραση: Πρόκειται για μια τεχνική που χρησιμοποιεί  αισθητήρες  με σκοπό την  παροχή ανατροφοδότησης σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τη δραστηριότητα των μυών του πυελικού εδάφους. Οι ασθενείς έτσι  μαθαίνουν να συσπούν ή να χαλαρώνουν σωστά μόνο τους συγκεκριμένους  μυς.

• Ηλεκτρική διέγερση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η διαδερμική ηλεκτρική νευρική διέγερση (TENS) ή άλλες μορφές ηλεκτροθεραπείας μπορεί να χρησιμοποιηθούν με σκοπό την μείωση του πόνου και την βελτίωση της μυϊκής λειτουργίας.

• Βελτίωση στάσης και εκμάθηση διαφραγματικής αναπνοής: Η βελτίωση της στάσης του σώματος και η ενσωμάτωση της διαφραγματικής αναπνοής μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της τάσης στο πυελικό έδαφος και τις γύρω περιοχές.

• Τροποποιήσεις τρόπου ζωής: Οι εξειδικευμένοι φυσιοθεραπευτές παρέχουν καθοδήγηση σχετικά με την εργονομία, τις τροποποιήσεις σε ποικίλες δραστηριότητας και τις τεχνικές διαχείρισης του στρες με σκοπό την πρόληψη της επιδείνωσης των συμπτωμάτων.

Ποια είναι τα οφέλη της φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους?

Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους προσφέρει πολυάριθμα οφέλη για άτομα με περινεϊκό πόνο όπως:

• Ανακούφιση από τον πόνο: Αντιμετωπίζοντας την τάση των μυών, τα σημεία πυροδότησης πόνου (trigger points) και τον ερεθισμό των νεύρων, η φυσικοθεραπεία μπορεί να μειώσει τον πόνο και την ενόχληση.

• Βελτιωμένη λειτουργία της πυελικής περιοχής : Οι ασθενείς συχνά βιώνουν καλύτερο έλεγχο της ουροδόχου κύστης και του εντέρου, καθώς και βελτιωμένη σεξουαλική λειτουργία.

• Βελτιωμένη ποιότητα ζωής: Η μείωση του περινεϊκού πόνου επιτρέπει στα άτομα να επιστρέψουν στις κανονικές τους δραστηριότητες, ενισχύοντας τη συνολική τους ευεξία.

• Μη επεμβατική προσέγγιση: Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους παρέχει μια συντηρητική θεραπευτική επιλογή που μπορεί να βοηθήσει πολλούς ασθενείς να αποφύγουν τη χειρουργική επέμβαση ή τη μακροχρόνια χρήση φαρμάκων.

Πότε να αναζητήσετε βοήθεια?

Οποιοσδήποτε βιώνει επίμονο περινεϊκό πόνο θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να αναζητήσει ιατρική αξιολόγηση και θεραπεία. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να αποτρέψει την επιδείνωση των συμπτωμάτων και να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιου πόνου. Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των γυναικολόγων,  των ουρολόγων και των γιατρών πρωτοβάθμιας περίθαλψης, μπορούν να βοηθήσουν στον αποκλεισμό υποκείμενων παθήσεων και να παραπέμψουν τους ασθενείς στην πραγματοποίηση εξειδικευμένης φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους.

Συμπερασματικά,

Ο περινεϊκός πόνος είναι μια περίπλοκη κατάσταση που μπορεί να προκύψει από ποικίλες αιτίες, που μπορεί να  κυμαίνονται από τραύμα κατά την διάρκεια του τοκετού έως και ερεθισμό των νεύρων. Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη λύση, αντιμετωπίζοντας τις βασικές αιτίες του πόνου και της δυσλειτουργίας, δίνοντας τη δυνατότητα στους ασθενείς να ανακτήσουν τον έλεγχο του σώματός τους και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.

Στο πρότυπο τμήμα φυσικοθεραπείας Pelvic Floor Center εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως, η διαδερμική διέγερση του κνημιαίου νεύρου, η ηλεκτρική διέγερση, η βιοανάδραση (biofeedback), η εξωσωματική μαγνητική διέγερση, ο υπέρηχος πραγματικού χρόνου, τα κρουστικά κύματα και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Pelvic Floor Center βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.