Πρόπτωση των πυελικών οργάνων: φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους

Η πρόπτωση των πυελικών οργάνων (Pelvic Organ Prolapse – POP) είναι μια συχνή πάθηση που επηρεάζει πολλές γυναίκες μετά την εγκυμοσύνη. Παρουσιάζεται  όταν οι μύες και οι ιστοί που υποστηρίζουν τα όργανα της πυέλου εξασθενούν, με αποτέλεσμα  ένα ή περισσότερα από αυτά τα όργανα, συμπεριλαμβανομένης της ουροδόχου κύστης, της μήτρας ή του ορθού,  να μετατοπίζονται μέσα στον κόλπο ή τον πρωκτό. Η πρόπτωση των πυελικών οργάνων σε πολλές περιπτώσεις μπορεί  να προκαλέσει πόνο και δυσφορία υποβαθμίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα της ζωής των γυναικών. Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην διαχείριση αυτής της κατάστασης  καθώς τα συμπτώματα στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να βελτιωθούν μέσω  των  ασκήσεων επανεκκπαίδευσης  των μυών του πυελικού εδάφους (Pelvic Floor Muscle Training – PFMT). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ακόμα συνιστώνται τροποποιήσεις  στον τρόπο ζωής, αλλά μερικές φορές κρίνεται απαραίτητη η ιατρική θεραπεία των παραπάνω παθήσεων.

Τύποι προπτόσεων των πυελικών οργάνων:

• Πρόπτωση της κύστης (κυστεoκήλη): η κύστη διογκώνεται στο μπροστινό τοίχωμα του κόλπου (πρόσθια πρόπτωση).

• Πρόπτωση της μήτρας: η μήτρα διογκώνεται ή ¨κρέμεται¨ στον κόλπο.

• Πρόπτωση του ορθου (ορθοκήλη): το ορθό (περιφερικότερο μέρος του παχέος εντέρου) διογκώνεται προς τα εμπρός στον πίσω τοίχο του κόλπου (πρόπτωση οπίσθιου τοιχώματος).

• Πρόπτωση της κορυφή του κόλπου, αυτό συμβαίνει σε ορισμένες γυναίκες μετά από χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης της μήτρας.

Διάγνωση της πρόπτωσης των πυελικών οργάνων.

Στην περίπτωση που ο ιατρός έπειτα από την λήψη ενδελεχούς ιατρικού ιστορικού και της σχολαστικής φυσική εξέτασης της  γυναίκας διαπιστώσει ότι υπάρχει πρόπτωση των πυελικών οργάνων τότε υπάρχει η δυνατότητα παραπομπής της για εξετάσεις. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

• Δοκιμές λειτουργίας της ουροδόχου κύστης.

• Ακτινογραφία του ουροποιητικού συστήματος.

• Ακτινογραφίες της ουροδόχου κύστης πριν και μετά την ούρηση.

• Αξονική τομογραφία της λεκάνης.

• Υπέρηχος της λεκάνης.

• Μαγνητική τομογραφία της λεκάνης.

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου πρόπτωσης των πυελικών οργάνων.

Ενώ η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι οι κύριες αιτίες  εμφάνισης της πρόπτωσης των οργάνων της πυέλου, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξή της, όπως:

• Η εμμηνόπαυση.

• Το περιττό βάρος.

• Η μακροχρόνια δυσκοιλιότητα ή κάποια μακροχρόνια κατάσταση υγείας που προκαλεί βήχα.

• Η έντονη σωματική καταπόνηση.

• Η  άρση μεγάλων βαρών.

• Η υστερεκτομή.

Συμπτώματα της πρόπτωσης των οργάνων της πυέλου.

Τα συμπτώματα της πρόπτωσης των οργάνων της πυέλου ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα και τα εμπλεκόμενα όργανα. Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Αίσθημα βάρους ή πίεσης στην περιοχή της πυέλου.

• Αίσθηση διόγκωσης στον κόλπο.

• Ακράτεια ούρων ή δυσκολία στην κένωση της ουροδόχου κύστης.

• Δυσκοιλιότητα ή δυσκολία στις κινήσεις του εντέρου.

• Πόνος ή δυσφορία κατά τη σεξουαλική επαφή.

• Πόνος στην οσφύ.

• Αισθητό εξόγκωμα ή ιστός που προεξέχει από το άνοιγμα του κόλπου.

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους στην διαχείριση της πρόπτωσης των οργάνων της πυέλου.

Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές μη χειρουργικές θεραπείες για την πρόπτωση των  πυελικών οργάνων. Ένας εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής  στην αποκατάσταση των δυσλειτουργιών του πυελικού εδάφους μπορεί να καθοδηγήσει τις γυναίκες μέσω στοχευμένων εξατομικευμένων ασκήσεων και τροποποιήσεων του τρόπου ζωής με σκοπό την βελτίωση των συμπτωμάτων και την πρόληψη της περαιτέρω εξέλιξης.

Οι τεχνικές και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι:

• Ασκήσεις επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους ( Ασκήσεις Kegels): Οι ασκήσεις Kegel βοηθούν στην ενίσχυση των πυελικών μυών και παρέχουν καλύτερη υποστήριξη στα όργανα.  Ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής μπορεί να διδάξει την σωστή τεχνική, διασφαλίζοντας ότι συσπώνται μόνο οι ορθοί μύες χωρίς υπερβολική κοιλιακή πίεση.

• Μέθοδος της βιοανάδρασης: Πρόκειται για μια μέθοδο που βοηθά τις γυναίκες να μάθουν πώς να συσπούν και να χαλαρώνουν σωστά τους μύες του πυελικού εδάφους χρησιμοποιώντας αισθητήρες που παρέχουν ανατροφοδότηση σε πραγματικό χρόνο. Η βιοανάδραση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με τις ασκήσεις επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους με σκοπό τα βέλτιστα δυνατά οφέλη προς την ασθενή.

• Επανεκπαίδευση στάσης και ενδυνάμωση του κορμού:  Ένας ισχυρός κορμός υποστηρίζει το πυελικό έδαφος, μειώνοντας την καταπόνηση. Οι φυσικοθεραπευτές ενσωματώνουν ασκήσεις που στοχεύουν τους εν τω βάθει μυς του κορμού, όπως η ενεργοποίηση του εγκάρσιου κοιλιακού και η εκμάθηση της διαφραγματικής αναπνοής με σκοπό την μείωση της ενδοκοιλιακής πίεσης. Η ευθυγράμμιση της στάσης διαδραματίζει επίσης κρίσιμο ρόλο στην διαχείριση των συμπτωμάτων της πρόπτωσης. Η κλίση ή η υπερβολική καμάρα της πλάτης μπορεί να αυξήσει την πυελική πίεση, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα της πρόπτωσης.

• Τροποποιήσεις τρόπου ζωής και συμπεριφοράς: Οι φυσικοθεραπευτές εκπαιδεύουν τις γυναίκες σχετικά με τις κατάλληλες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους με σκοπό  την μείωση της πυελικής καταπόνησης. Οι κυριότερες τροποποιήσεις περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση του χρόνιου βήχα και της δυσκοιλιότητας, την διατήρηση υγιούς βάρους, την αποφυγή άρσης βαρών, χρησιμοποιώντας κατάλληλες τεχνικές ανύψωσης (εμπλέκοντας τον κορμό και το πυελικό έδαφος), καθώς και την χρήση υποστηρικτικών ενδυμάτων, όταν χρειάζεται.

• Κολπικός πεσσός: Για τις γυναίκες με  ήπια πρόπτωση, ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής μπορεί να προτείνει τη χρήση κολπικού πεσσού, μιας ιατρικής συσκευής που εισάγεται στον κόλπο με σκοπό να παρέχει υποστήριξη στην πρόπτωση των οργάνων. Οι φυσικοθεραπευτές βοηθούν στην εφαρμογή του και παρέχουν οδηγίες για τη σωστή χρήση του.

• Προγράμματα αποκατάστασης μετά τον τοκετό: Ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής δημιουργεί εξατομικευμένο πλάνο αποκατάστασης για την κάθε γυναίκα  μετά τον τοκετό που περιλαμβάνει αποκατάσταση του πυελικού εδάφους, ήπιες ασκήσεις ενδυνάμωσης και σταδιακή επιστροφή στη σωματική δραστηριότητα. Αυτά τα προγράμματα είναι απαραίτητα για την πρόληψη της μακροχρόνιας δυσλειτουργίας του πυελικού εδάφους.

Πότε να αναζητήσετε βοήθεια?

Οι γυναίκες που παρουσιάζουν επίμονα συμπτώματα πρόπτωσης των πυελικών οργάνων θα πρέπει να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια. Η έγκαιρη παρέμβαση με φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους  μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής και να μειώσει την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση. Τα συμπτώματα που δικαιολογούν επαγγελματική αξιολόγηση περιλαμβάνουν:

1. Δυσκολία στην ούρηση ή τις κινήσεις του εντέρου.

1. Επιδείνωση της δυσφορίας ή της πίεσης στην περιοχή της πυέλου.

1. Επίμονη διαρροή ούρων.

1. Ορατό ή ψηλαφητό εξόγκωμα στον κόλπο.

Συμπερασματικά.

Η πρόπτωση των πυελικών οργάνων μετά την εγκυμοσύνη είναι μια κοινή κατάσταση. Με την έγκαιρη παρέμβαση, η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους προσφέρει μια μη επεμβατική, αποτελεσματική προσέγγιση για την ενίσχυση του πυελικού εδάφους, την βελτίωση των συμπτωμάτων και την πρόληψη περαιτέρω επιπλοκών. Οι γυναίκες θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην αποκατάσταση μετά τον τοκετό, να αναζητούν επαγγελματική βοήθεια όταν χρειάζεται και να ενσωματώνουν ασκήσεις επανεκπαίδευσης των μυών της πυέλου στην καθημερινή τους ρουτίνα με στόχο την  μακροπρόθεσμη ευεξία.

Με την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την πρόπτωση των πυελικών οργάνων και τα οφέλη της φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους, δίνουμε τη δυνατότητα στις γυναίκες να αναλάβουν τον έλεγχο της υγείας τους και να ζουν πιο άνετες και με αυτοπεποίθηση.

Στο πρότυπο τμήμα φυσικοθεραπείας Pelvic Floor Center εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως, η διαδερμική διέγερση του κνημιαίου νεύρου, η ηλεκτρική διέγερση, η βιοανάδραση (biofeedback), η εξωσωματική μαγνητική διέγερση, ο υπέρηχος πραγματικού χρόνου, τα κρουστικά κύματα και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Pelvic Floor Center βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.