Ακράτεια ούρων από προσπάθεια και φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους: Σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις

Η ακράτεια ούρων από προσπάθεια (Stress Urinary Incontinence – SUI) είναι μία από τις πιο συχνές μορφές ακράτειας ούρων, ιδιαίτερα στις γυναίκες, αλλά και σε άνδρες, έπειτα από επεμβάσεις στον προστάτη. Πρόκειται για ακούσια απώλεια ούρων κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων που προκαλούν αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, όπως το βήξιμο, το φτέρνισμα, το γέλιο ή η άρση βάρους.

Το πυελικό έδαφος διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στον έλεγχο της διαδικασίας της ούρησης, καθώς υποστηρίζει την ουροδόχο κύστη, την ουρήθρα και τα πυελικά όργανα. Μια πιθανή αδυναμία ή δυσλειτουργία των μυών του πυελικού εδάφους μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση της ακράτειας. Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές συντηρητικές θεραπείες για την ενίσχυση αυτών των μυών και την βελτίωση του ελέγχου της ουροδόχου κύστης.

Το άρθρο αυτό παρουσιάζει τις βασικές μεθόδους φυσικοθεραπείας του πυελικού εδάφους που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου τύπου ακράτειας ούρων. Αρχικά, πραγματοποιείται μια λεπτομερειακή λήψη ιατρικού ιστορικού του ασθενή και ακολουθεί μια ενδελεχής φυσική εξέταση. Έπειτα, πραγματοποιείται ο σχεδιασμός ενός εξατομικευμένου πλάνου αποκατάστασης, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε ασθενή. Το πλάνο αποκατάστασης μπορεί να περιλαμβάνει τις ασκήσεις επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους (ασκήσεις Kegel), την βιοανάδραση, την ηλεκτρική διέγερση και την εξωσωματική μαγνητική διέγερση.

Εκτενέστερα,

• Ασκήσεις Kegel: Η μέθοδος Kegel είναι η πιο γνωστή και ευρέως εφαρμοζόμενη μέθοδος ενίσχυσης των μυών του πυελικού εδάφους. Πιο συγκεκριμένα , οι ασκήσεις Kegel στοχεύουν στην σύσπαση και χαλάρωση των μυών του πυελικού εδάφους, ενισχύοντας τη μυϊκή τους δύναμη και αντοχή. Έτσι παρατηρείται άμεσα βελτίωση της στήριξης της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης, μειώνοντας  την απώλεια ούρων κατά την εκτέλεση δραστηριοτήτων.  Σύμφωνα μάλιστα με πολλές μελέτες, οι ασκήσεις Kegel έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικές σε ήπιες και μέτριες μορφές ακράτειας από προσπάθεια, ενώ όταν εκτελούνται σε συνδυασμό με την μέθοδο της βιονάδρασης ,τα οφέλη φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα για τον ασθενή.

• Βιοανάδραση (Biofeedback): Πρόκειται για μια μέθοδο που βοηθά τους ασθενείς να κατανοήσουν και να ενισχύσουν την επίγνωση της  δραστηριότητα των μυών του πυελικού εδάφους μέσω οπτικής ή ακουστικής ανατροφοδότησης. Πιο συγκεκριμένα, η συγκεκριμένη μέθοδος χρησιμοποιεί αισθητήρες που τοποθετούνται είτε ενδοκολπικά είτε περιπρωκτικά και καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο τη μυϊκή δραστηριότητα. Τα δεδομένα απεικονίζονται σε μια οθόνη, επιτρέποντας στον ασθενή να δει πότε και πόσο δυνατά συσπά τους μύες του, γεγονός που αυξάνει το κίνητρο των ασθενών για άσκηση. Επιπρόσθετα, μελέτες δείχνουν ότι η χρήση της βιοανάδρασης σε συνδυασμό με τις ασκήσεις Kegel αυξάνουν την μυϊκή δύναμη και βελτιώνουν την ακράτεια πιο γρήγορα από ό,τι οι ασκήσεις μόνες τους.

• Ηλεκτρική διέγερση (Electrical Stimulation): Η ηλεκτρική διέγερση πραγματοποιείται με την χρήση μιας μικρής συσκευής με σκοπό την τόνωση, τον καλύτερο έλεγχο και την ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους με ηλεκτρικές ώσεις. Ειδικότερα, ένα μικρό ηλεκτρόδιο τοποθετείται ενδοκολπικά ή περιπρωκτικά και παρέχει ηλεκτρικούς παλμούς που προκαλούν ρυθμικές συσπάσεις στους μύες. Η διαδικασία αυτή βοηθά στην ενδυνάμωση των μυών, ακόμη και σε ασθενείς που δυσκολεύονται να εκτελέσουν τις ασκήσεις μόνοι τους. Τέλος, η ηλεκτρική διέγερση έχει αποδειχθεί ως ιδιαίτερα αποτελεσματική τεχνική σε γυναίκες με σοβαρή μυϊκή αδυναμία στο πυελικό έδαφος, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.

• Εξωσωματική μαγνητική διέγερση (Extracorporeal Magnetic Stimulation): Πρόκειται για μια νεότερη μέθοδο που χρησιμοποιεί μαγνητικά πεδία  με σκοπό να διεγείρει  παθητικά τους μύες του πυελικού εδάφους. Ο τρόπος εκτέλεσης της είναι ιδιαίτερα απλός, καθώς ο ασθενής κάθεται σε μια ειδική καρέκλα που παράγει μαγνητικά πεδία, χωρίς να χρειάζεται να αφαιρέσει τα ρούχα του. Τα μαγνητικά πεδία διεγείρουν τους πυελικούς μύες, προκαλώντας έτσι ακούσιες συσπάσεις. Τέλος, σύμφωνα με μελέτες, η εξωσωματική μαγνητική διέγερση μπορεί να μειώσει τα επεισόδια ακράτειας σε γυναίκες με μέτρια ακράτεια από προσπάθεια, ενώ φαίνεται να είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για ασθενείς που δεν μπορούν να εκτελέσουν ενεργητικές ασκήσεις.

Συμπερασματικά,

Η φυσικοθεραπεία του πυελικού εδάφους αποτελεί μια αποτελεσματική, μη επεμβατική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων από προσπάθεια. Οι ασκήσεις Kegel, η βιοανάδραση, η ηλεκτρική διέγερση και η εξωσωματική μαγνητική διέγερση είναι μερικά από τα ισχυρά εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου εξαρτάται από τη σοβαρότητα της ακράτειας και τις ανάγκες του κάθε ασθενή.

Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη φυσικοθεραπευτική παρέμβαση μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική βελτίωση ή ακόμη και πλήρη αποκατάσταση του προβλήματος.

Στο πρότυπο τμήμα φυσικοθεραπείας Pelvic Floor Center εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές τεχνικές όπως, η διαδερμική διέγερση του κνημιαίου νεύρου, η ηλεκτρική διέγερση, η βιοανάδραση (biofeedback), η εξωσωματική μαγνητική διέγερση, ο υπέρηχος πραγματικού χρόνου, τα κρουστικά κύματα και οι ασκήσεις Kegel. Η Κλινική Pelvic Floor Center βρίσκεται στην Αθήνα και είναι εύκολα προσβάσιμη με όλα τα μέσα.